مواد اولیه مورد استفاده در تولید چرخ دنده

چرخ دنده ها از جنس های بسیار متنوعی در صنایع مختلف تولید و استفاده می شوند. رایج‌ترین نوع چرخ دنده، چرخ دنده فولادی است که در بسیاری از صنایع استفاده می شود. البته فلزات غیر آهنی نظیر برنج و آلومینیوم و همچنین پلاستیک و کامپوزیت در برخی از صنایع به عنوان مواد اولیه چرخ دنده به کار گرفته می‌شود.

روش‌های ساخت و تولید چرخ دنده

از روش های تولید چرخ دنده‌ها می توان به براده برداری (Machining)، فورج (Forging)، ریخته گری (Casting)، پولک زنی از قالب های برش (Stamping)، متالوژی پودر (Powder Metallurgy Technique) و تزریق (Injection Molding) نام برد. برده برداری رایج‌ترین روش در تولید چرخ دنده است که به دو روش انجام می‌شود.

1. چرخ دنده زنی
2. فرم تراشی

1.   چرخ دنده زنی (Gear Generating)

این روش نوعی روش براده برداری است که طی آن ابزار و قطعه کار نسبت به هم حرکت می‌کنند و موجب ایحاد چرخ دنده می‌شوند. این کار به دو طریق کلی صورت می‌پذیرد:

روش هاب(Hobbing):

در این روش، از وسیله‌‌ای به نام هاب که ابزاری دوار، مارپیچ و شیاردار است، استفاده می‌شود. نحوه اجرای این روش بدین شکل است که ابزار هاب با حرکت محوری خود قطعه کار حول محور خود دوران می‌دهد. روش هاب تنها برای تولید چرخ دنده‌های دنده خارج کاربرد دارد.

روش کله زنی (Shaping):

در  روش کله زنی با حرکت رفت و برگشتی ابزار قطعه کار شروع به دوران حول محور خود می‌نماید. ابزار کله زنی ممکن است اشکال مختلفی نظیر یک چرخ دنده، دنده شانه و یا یک ابزار تک نقطه‌ای باشد.

2.    فرم تراشی (Gear Form-Cutting)
مهمترین روش‌های فرم‌تراشی عبارتند:

خانکشی (Broaching):

سریع‌ترین راهکار تولید چرخ دنده روش خانکشی است. ابزار خانکشی از چندین ردیف دندانه براده بردار به نام خان تشکیل شده است. با حرکت رفت و برگشتی ابزار خانکش، هر ردیف خان که از عمق کوتاه تا بلند هستند، مقداری از قطعه کار براده برداری می‌نماید. روش خانکشی عموما برای تولید چرخ دندهای دنده داخلی بکار گرفته می‌شود.

فرزکاری (Milling):

روش فرزکاری با استفاده از ابزار براده برداری فرم صورت می پذیرد. ابزار با یک حرکت عرضی یک دنداده را ایجاد می‌کند. در ماشین‌های فرز عمومی از یک ابزار تقسیم نیز استفاده می‌شود که براساس تعداد دنده‌های چرخ دنده قطعه کار را به مقدار مساوی دوران می‌دهد.